(TT. Thông tin – Văn Lang, 28/1/2013) – Những ngày đầu năm 2013 (từ 16 – 21/1/2013), Khoa Mỹ thuật công nghiệp trường ĐH Văn Lang được đón tiếp hai người thầy – hai họa sĩ uy tín đến giảng dạy: HS. Lê Huy Tiếp – nguyên Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật – Hội Mỹ thuật Việt Nam và HS. David Thomas – Chủ tịch Quỹ Indochina Arts Partnership, quỹ chuyên tài trợ cho các hoạt động mỹ thuật tại Việt Nam.
Bài học về tinh thần sáng tạo, và về tình yêu Việt Nam
Chương trình làm việc của HS. Lê Huy Tiếp và HS. David Thomas tại khoa MTCN kéo dài 1 tuần, trong đó nội dung trao đổi, giảng dạy với GV của khoa diễn ra trong 3 ngày. HS. David Thomas giới thiệu về kỹ thuật thiết kế và in sách ở phương Tây, ở Việt Nam; giới thiệu những quyển sách ông đã thực hiện hàng chục năm qua, trong đó có nhiều sách về các danh nhân Việt Nam (Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Thủ tướng Võ Văn Kiệt, họa sĩ Huỳnh Phương Đông…) HS. Lê Huy Tiếp giảng dạy về kỹ thuật in lụa và in khắc kẽm, cách kết hợp các kỹ thuật in khác nhau để tạo hiệu quả xử lý tinh tế và khả thi hơn. Ngoài ra, hai họa sĩ đã có buổi nói chuyện, trao đổi kinh nghiệm làm nghề với SV khóa 16 ngành Thiết kế đồ họa, truyền tình yêu nghề và tình yêu đối với những giá trị truyền thống của dân tộc đến những SV mỹ thuật ngày nay vốn thường hướng thiết kế vào các kỹ thuật và tư duy tây phương.
HS. Lê Huy Tiếp (ngoài cùng, bên phải) hướng dẫn kỹ thuật in cho các thầy cô khoa MTCN
Các thao tác in có lẽ không xa lạ với GV khoa MTCN, nhưng như GV. Hồ Đặng Bạch Lý (ngành Thiết kế đồ họa) chia sẻ, điều mà họ học được từ HS. Lê Huy Tiếp là sự sáng tạo và kết hợp các kỹ thuật in khác nhau, tức sự vận dụng và nâng cao từ kiến thức trường lớp chính quy, đem lại thích thú cho người học. Với sự hướng dẫn của HS. Lê Huy Tiếp, thầy cô khoa MTCN trực tiếp thực hành các kỹ thuật in trên nhiều bề mặt chất liệu: bao da, vỏ điện thoại, giấy, vải…, cùng nhau hiện thực hóa lý thuyết in thành những sản phẩm thực tế, như chiếc áo thun in họa tiết đôi mắt Bác Hồ mà tất cả cùng mặc như đồng phục khóa học.
Với HS. David Thomas, điều mà ông đem đến cho thầy cô khoa MTCN đã không còn trong phạm vi kiến thức mỹ thuật, mà mở rộng thành những thông điệp đất nước, dân tộc. HS. David Thomas là người Mỹ, nhưng ân tình của ông với Việt Nam thật sâu đậm. Giới thiệu quyển sách ảnh “Hồ Chí Minh: chân dung một con người” mà ông thực hiện năm 2000, David Thomas đã để lại ấn tượng sâu sắc với các GV khoa MTCN: một quyển sách về con người Việt Nam vĩ đại do một người Mỹ thực hiện, toát lên được hồn dân tộc, từ cách thiết kế bao bì là lá quốc kỳ Việt Nam, hộp sơn mài đựng sách, đến chất liệu giấy dó để in các trang sách bên trong, sự trang nhã của chữ và tông màu, hình ảnh Bác giữ được độ “cũ”, trong khi toàn bộ thiết kế vẫn rất đương đại. Phải có hiểu biết và tình yêu con người, yêu những giá trị Việt Nam đến thế nào, người làm sách mới có thể công phu đến thế.
HS. David Thomas giới thiệu sách ảnh “Hồ Chí Minh: chân dung một con người” cho giảng viên Trường ĐH Văn Lang
Những câu chuyện của HS. Lê Huy Tiếp và HS. David Thomas khiến các thầy cô Văn Lang nhận ra một bài học không mới nhưng đôi khi có bị lãng quên, đó là biết quý trọng và vận dụng những giá trị tinh hoa của dân tộc vào công việc thiết kế. Kỹ thuật in phương Tây có thể được sử dụng trong kết hợp với cách nhìn, cách xử lý chất liệu rất Việt Nam, tạo ra chất Việt cho sản phẩm.
Hai tên tuổi lớn và cơ duyên đến với Văn Lang
Tốt nghiệp loại giỏi Trường Cao đẳng Mỹ thuật Công nghiệp.
Năm 1969, du học ngành Thiết kế đồ họa tại Nga.
Năm 1975, về nước và giảng dạy tại Trường ĐH Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội đến năm 2002. Nguyên Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật Hội Mỹ thuật Việt Nam.
Giải thưởng Nhà nước về Văn học–nghệ thuật năm 2007. Phụ trách đào tạo kỹ thuật in ấn, tranh khắc tại Trung tâm Nghệ thuật Đương đại – Hội Mỹ thuật Việt Nam.
Việc HS. Lê Huy Tiếp và HS. David Thomas đến thăm và giảng dạy là một sự kiện của khoa MTCN, bởi lẽ, đây là hai tên tuổi lớn trong giới, và là hai họa sĩ tâm huyết với hoạt động giáo dục.
HS. Lê Huy Tiếp là cánh chim đầu đàn trong nhiều lĩnh vực của hội họa hiện đại Việt Nam. Bắt đầu nổi tiếng từ những bức tranh sơn dầu kết hợp hài hòa giữa chủ nghĩa hiện thực với chủ nghĩa tượng trưng siêu thực (mà bức tranh Cô gái và con chó trắng đã đưa ông ra mắt giới nghệ thuật bằng những ngạc nhiên, lạ lẫm năm 1975 khi ông 25 tuổi), HS. Lê Huy Tiếp tiếp tục con đường nghệ thuật của mình với những cống hiến quan trọng cho ngành đồ họa nước nhà. Ông là người tiên phong đưa những kỹ thuật khắc kẽm châu Âu vào tranh khắc kẽm Việt Nam, đi đầu trong việc làm tranh in đá với độ chuẩn xác cao về hình và kỹ thuật in, điêu luyện kỹ thuật in lưới bằng phương pháp phơi chụp đầu tiên ở Việt Nam, nghiên cứu sâu về tranh tường (bích họa), tranh ghép gốm… Không chỉ đi đầu, HS. Lê Huy Tiếp còn nổi tiếng vì những tìm tòi kỹ thuật độc đáo cho đồ họa Việt Nam: cách tạo nền bằng nhựa thông, đường, muối, sơn phun, bột hắc ín; tạo nét bằng lắc mềm hoặc kẽm nguội; những kỹ thuật khắc ảnh (photo etching) mới du nhập…
Giảng viên Khoa Mỹ thuật Công nghiệp Văn Lang tại trại sáng tác đồ họa do TT. Nghệ thuật đương đại – Hội Mỹ thuật Việt Nam tổ chức, HS. Lê Huy Tiếp trực tiếp giảng dạy (5/2012) (Trong ảnh: HS. Trần Khánh Chương – Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam (hàng đầu, giữa), HS. Lê Huy Tiếp (hàng đầu, thứ 2 từ trái sang), HS. Phan Quân Dũng – Trưởng Khoa MTCN (hàng đầu, đầu tiên từ trái sang)
Là người tâm huyết với hoạt động giáo dục, HS. Lê Huy Tiếp có công đưa môn bố cục cơ bản vào giảng dạy trong trường đại học từ năm 1975. Ông tham gia giảng dạy từ năm 1975 đến năm 2002, sau đó hướng dẫn giảng dạy cho những khóa đào tạo in tại Trung tâm Mỹ thuật đương đại thuộc Hội Mỹ thuật Việt Nam, dàn dựng nhiều trại sáng tác đồ họa, các lớp đào tạo giảng viên trẻ, tận tâm cho sự nghiệp truyền bá và lan tỏa vẻ đẹp của nghệ thuật đồ họa tạo hình. Năm 2012, đoàn GV khoa MTCN trường Văn Lang từng có chuyến tham quan học tập tại trại sáng tác của Trung tâm Mỹ thuật đương đại thuộc Hội Mỹ thuật Việt Nam, mà người trực tiếp hướng dẫn các thầy cô không ai khác chính là HS. Lê Huy Tiếp.
Năm 1995, HS. Lê Huy Tiếp gặp HS. David Thomas khi ông David Thomas đang tìm nguồn tài trợ cho Việt Nam một máy in tranh khắc kẽm chất lượng cao. Đây là cuộc gặp nhiều duyên nợ, tạo cho Lê Huy Tiếp động lực quay trở về với tranh đồ họa, HS. David Thomas cũng có thêm một đồng nghiệp trên đất nước mà ông nhiều ân tình. Chính vì thế giữa hai người có sự phối hợp rất nhịp nhàng, hiểu ý, điều mà các thầy cô khoa MTCN cảm nhận được qua các buổi học.
HS. David Thomas là cựu chiến binh tại Việt Nam, đã hơn 50 lần qua lại Việt Nam trong các hoạt động nghiên cứu và trao đổi văn hóa, giáo dục Mỹ – Việt. Hiện ông là Chủ tịch Quỹ Indochina Arts Partnership, chắp cánh cho nhiều dự án mỹ thuật của Việt Nam. Lần đến Việt Nam tháng 1/2013 này, HS. David Thomas cùng 3 họa sĩ người Mỹ khác tham gia Triển lãm Mỹ thuật đồ họa tổ chức từ ngày 3/1 đến 15/1 tại Hà Nội, giới thiệu 71 tác phẩm độc đáo làm từ kỹ thuật in đá, in kỹ thuật số, in lõm cảm quang. Các tác phẩm sau đó được tặng cho Bộ sưu tập của Hội Mỹ thuật Việt Nam. Ngoài ra, các họa sĩ còn trao tặng xưởng mỹ thuật Việt Nam hai máy in hiện đại và một số thiết bị tiên tiến. Với nhiều cống hiến được ghi nhận, từ năm 2010, HS. David Thomas đã được Hội Mỹ thuật Việt Nam trao tặng “Kỷ niệm chương vì sự nghiệp Mỹ thuật Việt Nam”.
Kết thúc triển lãm, HS. David Thomas cùng HS. Lê Huy Tiếp đến khoa MTCN trường ĐH Văn Lang, làm việc và giảng dạy trong 1 tuần. Ông đem đến quyển sách ảnh nổi tiếng của mình: “Hồ Chí Minh: Chân dung một con người”. Đây là một trong những cuốn sách về Chủ tịch Hồ Chí Minh bán chạy nhất trên đất Mỹ. HS. David Thomas cho biết, đây là quyển sách ông làm vì lòng ngưỡng mộ Hồ Chủ tịch, và vì mong muốn người Mỹ có cái nhìn toàn diện hơn về chiến tranh Việt Nam. Sách chỉ dày 110 trang, được phát hành hạn chế (khoảng 100 quyển), giá 2.000USD/bản, đã được các thư viện lớn, các nhà sách hàng đầu, các nhà sưu tập Mỹ đặt mua hết ngay sau khi phát hành. Nhân lần thăm Việt Nam này, sau khi kết thúc chuyến làm việc tại Văn Lang, HS. David Thomas đến thăm và tặng quyển sách quý cho Chủ tịch nước Trương Tấn Sang.
HS. David Thomas trò chuyện và giới thiệu sách ảnh “Hồ Chí Minh: Chân dung một con người” cho sinh viên ngành Thiết kế đồ họa trường Văn Lang
Họa sĩ Mỹ đầu tiên vẽ chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh. Từ năm 1987 đến nay, thực hiện hơn 50 chuyến thăm và làm việc tại Việt Nam trong nỗ lực tìm kiếm sự hòa giải, hợp tác giữa hai nước Việt-Mỹ thông qua giao lưu văn hóa.
Là người sáng lập và Chủ tịch Quỹ Indochina Arts Partnership, một tổ chức phi chính phủ, phi lợi nhuận giúp phát triển nhiều hoạt động trao đổi văn hóa Mỹ – Việt Nam.
Năm 1999, trở thành người nước ngoài đầu tiên được trao tặng Huy chương vì sự nghiệp Văn hóa của Việt Nam.
Năm 2010, được Hội Mỹ thuật Việt Nam trao tặng “Kỷ niệm chương vì sự nghiệp Mỹ thuật Việt Nam”.
Ngoài sách về Chủ tịch Hồ Chí Minh, HS. David Thomas còn có sách “Võ Nguyên Giáp – người yêu nước, người thầy, người lính” (chỉ xuất bản 50 bản ở dạng nghệ thuật. Một bản khác của cuốn sách này được NXB Trẻ phát hành tại Việt Nam, nhưng cũng chỉ có 100 bản), sách “Huỳnh Phương Đông – Góc nhìn chiến tranh và hòa bình” (năm 2006). Ông cũng vừa hoàn thành quyển sách về Thủ tướng Võ Văn Kiệt. Có thể nói, con người Việt Nam, và qua đó là văn hóa, thơ ca, khí phách Việt Nam đã đi vào tác phẩm, vào tâm hồn HS. David Thomas, để hôm nay, ông nhận xét: dù đã từng đi qua rất nhiều đất nước trên thế giới nhưng không đâu ông thấy gần gũi như ở Việt Nam.
Một ấn tượng về khoa Mỹ thuật công nghiệp Văn Lang
HS. Lê Huy Tiếp từng biết đến GV khoa MTCN trường Văn Lang qua trại sáng tác tổ chức tại Hà Nội tháng 5/2012. Dịp đó, ông đã có ấn tượng rất tốt với tác phong “học là phải xắn tay vào làm” của giảng viên Văn Lang. Nên với đợt giảng dạy tại khoa MTCN lần này, cả GV của khoa và họa sĩ đều thoải mái, dạy và học hăng say. Cũng chính HS. Lê Huy Tiếp, qua cảm nhận tốt về khoa MTCN trường Văn Lang, đã bắc nhịp cầu để các GV của khoa được gặp gỡ và làm việc với HS. David Thomas.
HS. Lê Huy Tiếp và HS. David Thomas đánh giá cao sự đầu tư cho việc học mỹ thuật thực chất tại khoa MTCN: cái gì cần cho việc học và thực hành thì phải trang bị ngay. Những đầu tư đầy đủ và kịp thời của khoa MTCN (máy chế bản, hóa chất, vật liệu…) để chuẩn bị cho việc học kỹ thuật in khiến hai họa sĩ rất cảm tình, và đánh giá: sự thấu hiểu và thái độ cầu thị đối với việc học như thế, không phải trường mỹ thuật nào cũng làm được. Thật sự bị thuyết phục bởi trường Văn Lang, HS. Lê Huy Tiếp hứa sẽ trở lại để giảng dạy những chuyên đề khác; HS. David Thomas tỏ ý muốn cung cấp một số mực in từ nước ngoài cho khoa MTCN, và gợi ý nhiều chương trình hỗ trợ việc học tập nâng cao trình độ cho GV của khoa
Giảng viên Khoa Mỹ thuật Công nghiệp thực hành bài học
- Nguyễn Thị Mến
